Kuşburnu Marmelatı
Gülgillerden olan kuşburnu, Anadolu'da ormanlarda, Kayalık yerlerde yol kenarlarına yetişen bir ağaçtır. C vitamini bakımından oldukça zengin olan kuşburnu kurusundan yapılan çay, eski kadın başbakanımız sayesinde oldukça popüler bir hale gelmiştir. Meşhur edilmeden önce pek de önemsenmediğini yaşadığımız bir olaydan hatırlıyorum. Marmara adası'nın güzelliğinden etkilenip, 90'lı yılların başında 3 sene üst üste tatil zamanlarımızı orada geçirmiştik.
Bir seferinde, sahipleri Karadenizli olan bir ailenin pansiyonda kaldığımızda, bir akşamüstü İstanbul'dan götürdüğümüz bamya çiçekli kuşburnu çayını demlemiş, pansiyonun bahçesinde içiyorduk.
O sırada balık ağlarını onaran pansiyon sahibi veya da, yaptığımız çaydan ikram etmek istediğimizde, o da, ne çayı olduğunu bilmediğini, yine de bizi retmeyeceğini söyleyerek içmişti.
O kadar beğenmişti ki demlediğimiz çayı neredeyse tümünü bitirmişti. Bunu kuşburnu çayı olduğunu söylediğimizde ilk defa içtiğini ve çok güzel bir çay olduğunu nerede satıldığını sordu.
Biz de eğer İstanbul'a giderse baharatçılarda özellikle Mısır çarşısı'nda bulunabileceğini söyledik.
Hemen eşine dönerek, �stanbul'a gittiğinde kendisini hatırlatmasını söyledi. Tipik ve sempatik bir laz kadını olan eşi, oy bizim arka bahçede dolu ağacı vardır, deyince çok şaşırmıştık.
Bizlerin de çok yakınımızda olmasına rağmen bakıp da göremediğimiz neler vardır kim bilir?
Gül ailesinden olan kuşburnu marmelatının yapımını merzifon'da yaşayan Nezahat Şahin hanım'dan öğreniyoruz:
İlkbaharda güllerin açması ile pazara sunulan kuşburnu teneke başına hesaplanan ölçüye göre satılır. Kuşburnu marmelatı bir araya gelen eş dost akraba ile birlikte evlerin bahçesine her gün ateşler yakılarak sırayla yapılır.
Derince 2 kulplu bakır leğen kuşburnu reçeli yapmak için saklanır ve onlarda başka hiçbir şey pişirilmez. Spatula biçiminde özel bir karıştırıcısı da vardır. Herkes kuşburnunun etrafını toplanır önce siyah başı çekilerek içinden tüyler temizlenir ve haşlanır.
Haşlandıktan sonra büyük boy tepsi kadar geniş ağızlı olan ve ilistir denilen bir tür Demir süzgeçin içinde ezilerek süzülür. Posası çıkarılan kuşburnu ezmesi Bu kez ince bir eleğin içine konur ve sıcak su yardımıyla tekrar ezilerek süzülür.
Şekerle birlikte Yavaş yavaş karıştırılarak orta ateşte pişirilir. Bir teneke kuşburnu 12 kilo kadardır. 12 kilo kuşburnuna, 5 kilo toz şeker konulur. Damat tadına göre eğer kuşburnu biraz ekşiyse 1 kilo şeker daha konulabilir.
Bahçelerde ateşler yakılıp kuşburnu marmelatı yapılırken toplanan akrabalar eş dost kendi aralarında derelerde kuşburnu, kuşburnunu kim buldu? Sözleri ile başlayan türküler ve maniler söylerler.